Eğitim Hakkı İhlalleri Ocak 2017 Raporu
01.01.2017 Evrensel- Ege Üniversitesi’nde, 19 Kasımda yapmış oldukları “tecavüzü meşrulaştıramazsınız” eyleminde polis ve özel güvenlik tarafından darp edilerek göz altına alınan öğrencilere; üniversite yönetimi, özel güvenlik görevlilerini darp ettikleri gerekçesiyle soruşturma açtı..
04.01.2017 Hürriyet -Batman’da TOKİ Dumlupınar Ortaokulu’nda 8’inci sınıf öğrencisi M.E.D, yaramazlık yaptığı gerekçesiyle, öğretmeni U.E. tarafından okul tuvaletine götürülerek, burada darp edildi.Okul yönetimi olayla ilgili soruşturma başlattı.
04.01.2017 En Son Haber – Sivas’ta öğrenci velilerinin ihbarı üzerine trafik polisleri tarafından servis araçlarına yönelik yapılan uygulamalar kapsamında durdurulan 17 kişilik öğrenci servis minibüsüne 42 öğrenci alındığı tespit edildi.
04.01.2017 Hürriyet- Balıkesir- Karesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ‘tematik okul’ olarak belirlenmesi ve Elektrik- Elektronik Bölümü ile Matbaa Bölümü’nün 100’üncü Yıl Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ne taşınacağı yönündeki açıklamalar tepkiye neden oldu. Bu karara karşı çıkan öğretmenler, öğrenciler ve veliler bugün okul önünde gerçekleştirdikleri eylemle karardan vazgeçilmesini istedi.
04.01.2017 Hürriyet– İstanbul Fatih’te bulunan Edirnekapı Kız Öğrenci Yurdu’nda sabaha karşı henüz bilinmeyen bir nedenle yangın çıktı. Yurtta kalan bir kız öğrenci içerde yaklaşık bin 200 öğrenci kaldığını belirtirken, yurtta yangın merdiveninin olmadığını iddia etti.
06.01.2017 Hürriyet- Konya‘nın Cihanbeyli ilçesinde öğrenci servisinin buzlanma nedeniyle kontrolden çıkıp devrilmesi sonucu 3 öğrenci öldü, 42 kişi de yaralandı. Söz konusu servisi öğrenci velilerinin kendi aralarında topladıkları parayla tuttukları öğrenildi.
07.01. 2017 Cumhuriyet- Ümraniye’deki İstanbul Ticaret Odası İlkokulu’nda oluşturulan “15 Temmuz Köşesi”ne asılan “Zafer İslamın” pankartı tepkiler üzerine “Zafer Türkiye’nin” olarak değiştirildi.
11.01.2017 Evrensel- İstanbul Dudullu’da, Ensar Vakfına ait bir anaokulunda, değerler eğitimi dersi kapsamında, 4-6 yaş arasındaki erkek çocuklara hac kıyafeti giydirildi, maket kabe tavaf ettirildi. Ortaya çıkan bir görselde, Kuran’a geçme töreni çerçevesinde erkek çocuklara taç, kız çocuklara ise beyaz başörtü takıldığı tespit edildi.
13.01. 2017 Bİrgün-İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ataköy 5. Kısımda bulunan ve spor tesisi olarak belirlenen 12.633 metrekarelik bir parselin imam hatip yapılmak üzere “mesleki ve teknik öğretim tesisi alanı” ilan etti.
14.01. 2017 Hürriyet- Milli Eğitim Bakanı 13.1. 2017 tarihinde 2017-1018 ders yılında uygulanacak yeni müfredat programını açıkladı. Yeni müfredatta evrim teorisi ve büyük patlamaya yer verilmedi. 6. Sınıflara 15 Temmuz darbe girişimi anlatılacak.
17.01.2017 CNN Türk- Kütahya’nın Tavşanlı ilçesinde, seyir halindeki öğrenci servisinin buzlanma nedeniyle yoldan çıkarak şarampole devrilmesi sonucu meydana gelen trafik kazasında 1 kişi hayatını kaybederken, 14 öğrenci de yaralandı.
19.01. 2017- Cumhuriyet- Milli Eğitim Bakanlığı’nın askıya çıkardığı müfredat ile ilgili görüş açıklayan Eğitim-iş, hayat bilgisi, insan hakları ve yurttaşlık bilgisi, biyoloji ve felsefe alanlarında eksiklikler olduğunu belirtti.
23.01. 2017 Cumhuriyet- İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi, Bağcılardaki bir “sosyal kültürel tesis alanı” nı AKP’ye yakınlığı ile bilinen Es Seyid Osman Hulusi Efendi Vakfına kreş ve özel yurt yapması için tahsis etti.
26.01. 2017 Sözcü 1996’da Nevşehir’de öğretmen olarak göreve ve çeşitli illerde öğretmenlik yaptıktan sonra 2004’te Konya’ya atanan Hülya Ö. İsimli şahsın üniversite mezunu olmadığı ve diplomasının da sahte olduğu belirlendi. Selçuklu İlçesi Adil Karaağaç Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde endüstriyel otomasyon bölümünde çalışan Hülya Ö.’nün son 1 yılda aynı okulda müdür yardımcısı olarak görev yapmaya başladığı öğrenildi.
Ocak ayında eğitim hakkına ilişkin olarak tespit edilen yukarıdaki ihlaller değerlendirildiğinde, birkaç ana başlığın ön plana çıktığı görülebilir.
Öncelikle, eğitim hakkının verilen eğitimin insan haklarına ilişkin ve bilimsel açıdan evrensel standartlara uygun olması gereğine ilişkin olarak son yıllarda yaşanan ihlaller zincirinin devamını gözlemlemek mümkündür. Milli Eğitim Bakanlığı, 2017- 2018 eğitim yılına yeni bir müfredatla girme karar almış ve bu müfredatın taslağı hakkında, askıya çıkacağı güne kadar eğitim sendikaları ve muhalif uzmanlardan hiç görüş almamıştır. Neticede sendikalar; ortaya çıkan taslağın biyoloji, hayat bilgisi ve insan hakları ve yurttaşlık bilgisi bakımından eksik; değerler eğitimi bakımından da yanlışlarla dolu olduğu iddiasını ileri sürmüşlerdir. Evrim teorisi, müfredatta yer almamıştır. İçeriğe ilişkin bu iddialar, eğitimin çocuk haklarını destekleyen bir perspektifi olması gereğine de , çocukların kendilerini özgürce geliştirmeleri gereğine de aykırıdır ve bu bakımdan eğitim hakkının kabul edilebilirliği kriterini ihlal etmektedir.
Eğitim hakkının kabul edilebilirliğine ilişkin ikinci bir nokta, temel eğitimde ailenin tercihine uygun eğitim kurumlarının kamu kaynakları ile yaratılması, bir başka ifadeyle okul çeşitliliğidir. Ocak 2017 ‘de karşımıza çıkan ihlallerden, mesleki ve teknik bir lisenin statüsünün öğrenci ve velilerin fikir alınmadan değiştirilmesi ve bazı bölümlerin taşınması buna uygun bir örnektir. Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bir sosyal kültürel tesis alanını ve bir spor alanını İmam Hatip okulu yapmak üzere karar almış olması, eğitimde ailenin seçimine yer bırakmayacak ölçüde bir tek tipleşmeye gidildiğinin göstergesidir. Sosyal kültürel tesisler ile spor alanları de kişinin kendisini geliştirmesine hizmet ettiği oranda eğitim alanlarıdır. Velev ki bu kamu kaynaklarıyla okul açılmasına yönelik karar yerinde olsun, açılan okulların sadece imam hatip olmasının yerindeliği hem seçenek sunumu hem de ihtiyaç bakımından araştırılmalıdır.
Ümraniye Ticaret Odası İlkokulunda yapılmış olan “15 Temmuz Şehitleri” köşesi, çocuk haklarına da aykırı olarak silahlı insan figürleriyle donatılmış, pedagojik olarak kabul edilemeyecek “kan” ve “zafer” ifadeleriyle “İslam” yan yana getirilerek değerler alanında tahribata zemin hazırlamıştır. Aynı ifadeler ayrımcıdır, haklar düşüncesiyle bağdaşmaz. Pankartın değiştirilmesi yaratılan etkiyi sadece azaltacaktır. Aynı şekilde henüz soyut kavramlarla tanışma çağı gelmemiş anaokulu çocuklarına anlayamayacakları dinsel göndergelerle yüklü seremoniler yaptırılması eğitim hakkının ayrımcılık yasağı ve çocuk hakları bakımından açık ihlalidir.
Öte yandan, eğitim hakkının varlığı ve içeriksel yeterliliğinden bağımsız düşünülemeyecek bir unsur olarak hakka erişim sorunu tespit edilmelidir. Konya Cihanbeyli ve Kütahya Tavşanlı’da meydana gelen servis kazaları, Sivas’ta durdurulan servis aracının içindeki görüntü ile bağlantılıdır ve ailelerin çocuklarının eğitim alması için kendi çabaları ile ulaşım sağladıklarını; bu ulaşımın ise kamu eliyle yapılacak bir düzenlemeye kıyasla daha sağlıksız ve denetimsiz olduğunu göstermektedir. Aynı sorun, okul ile ikametgâh arasındaki mesafe arttıkça güvenli ulaşım açısından riskin arttığına ve devletin okullaşma konusundaki eksikliğine işaret etmektedir.
Aynı şekilde, öğrencilerin barınma hakkının devlet tarafından sağlıklı bir şekilde temin edilmesi gerekir. Edirnekapı Kız Öğrenci yurdunda söndürülen yangın, bu açıdan bir ihmali gösterir.
Ege Üniversitesi’ndeki saldırı ve darp olayı, hem şiddet sorununa hem de akademik özgürlüklere ilişkin bir göstergedir. Durum, Batman Dumlupınar’da öğretmeninden dayak yiyen 8. Sınıf öğrencisinin durumu ile beraber değerlendirildiğinde, eğitimin bütün kademelerinde şiddetin hüküm sürdüğüne ilişkin delil oluşturacaktır. Temel eğitim seviyesinde öğretmen vasıfsızlığı bu saptamaya eklenmelidir.
Ocak ayının eğitim hakkı raporunda son olarak, kamu kaynaklarının denetimsiz kullanımına bir örnek olarak “sahte” öğretmen olayının, ciddi bir eğitim hakkı ihlali de oluşturduğuna dikkat çekmek gerekir.